Praktijkgericht onderzoek stimuleert verbetering en innovatie

Land Water Food Consult wil bijdragen aan de realisering van robuuste en duurzame voedselsystemen. Aan een land- en tuinbouw die beter bestand is tegen extreme weersomstandigheden. Aan een duurzame inrichting van gebieden, waar water een ordenend principe is voor het gebruik.

Bij haar aanpak benut Land Water Food Consult op de eerste plaats bestaande lokale kennis, om aan te kunnen sluiten bij de lokale behoefte. Die kan van wezenlijk belang zijn voor het vinden van de meeste effectieve maatregelen. Door bovendien aan te sluiten bij de sense of urgency is de kans op draagvlak voor oplossingen het grootst.

Geen adequate oplossing zonder een goed fundament. Dat vereist kennis; soms toegepaste wetenschap, maar veel vaker uitwisseling van goede landbouw praktijken die elders al gangbaar zijn. Wereldwijd is al heel veel onderzocht. Het is nu vooral zaak om alle beschikbare bronnen te ontsluiten.

Land Water Food Consult wil door haar wereldwijde netwerk vooral bijdragen aan het ontsluiten en vooral toepassen van de bestaande kennis. Waar mogelijk stimuleert ze de samenwerking tussen bedrijfsleven, overheid en kennisinstellingen. Betrokkenheid van studenten, jonge boeren en praktijkgericht onderzoek ziet Land Water Food Consult als succesfactoren voor structurele verandering.

Gezonde bodem is de basis voor een vitale landbouw

Maar hoe gaan we om met het feit dat bodems wereldwijd voor meer dan 60 % zijn gedegradeerd? Chemisch, fysisch en biologisch. Dat maakt de teelt kwetsbaar. Welke oplossingen heeft u voor ogen?

Voldoende organische stof in de bodem bevordert de waterbufferende functie van de grond. Een goede structuur van de grond voorkomt run-off, beperkt de uitspoeling van meststoffen en de verontreiniging grond- en oppervlaktewater. Goede micro-organismen in de bodem zorgen ervoor dat voedingsstoffen goed worden opgenomen door het wortelstelsel van de plant.

Nieuwe analysemethoden voor het bepalen van de bodemkwaliteit maken gerichte maatregelen in de bodem mogelijk. Duurzame oplossingen spelen in op het sluiten van kringlopen. Door hergebruik van organische reststromen kan de landbouw een bijdrage leveren aan de circulaire economie. Koolstof kan worden vastgelegd als organische stof in de bodem. Zo leveren boeren een bijdrage aan het terugdringen van klimaatproblemen en leggen ze bovendien de basis voor een veerkrachtige voedselsysteem….

Opschaling projecten hergebruik restwater draagt bij aan beperken droogteschade

Water is als olie voor de economie van Nederland. We kunnen er in beide gevallen niet zonder. Wat kunnen we doen om minder kwetsbaar te worden voor een watertekort?

We lozen jaarlijks een hoeveelheid zoet restwater, dat qua volume overeen komt met 4000 mammoet olietankers. Jaarlijks wordt meer dan 20x zoveel zoetwater via communale zuiveringsinstallaties geloosd, dan er aan olie via de Rotterdamse haven binnenkomt.
Het is tijd om meer te doen met de mogelijkheid van lokaal hergebruik van diverse stromen zoet water, bijvoorbeeld in de landbouw. Lokale water partnerschappen als onderdeel van de circulaire economie. Projecten als Spaarwater, Coastar, Freshmaker en het experiment bij de rwzi Haaksbergen (klimaatadaptieve drainage) laten zien dat nieuwe technieken voor infiltratie en waterconservering in de grond perspectief bieden om droogteschade te beperken. Ook in internationaal opzicht. De uitdaging is nu om de modellen te optimaliseren en opschaalbaar te maken. Nederland zou haar naam als gidsland op water én landbouw ook met ervaringen op het gebied van hergebruik van water kunnen versterken. Het past bij een land dat zich wil profileren op het gebied van klimaatadaptatie.

Nog veel winst te halen met beter waterbeheer

Landbouw is afhankelijk van voldoende en schoon water. Zoet water wordt in sommige delen van de wereld schaars als gevolg van klimaatverandering en El Niño. Maar ook door uitputting. Land Water Food draagt bij aan de implementatie van kennis van goede landbouw praktijken en levert bouwstenen voor beleid.

Water is essentieel voor de land- en tuinbouw. Maar te veel, te weinig of te vies water bedreigt de productie en de kwaliteit. Droogte vormt in toenemende mate een risico voor de land- en tuinbouw, ook in combinatie met hittestress. Water wordt het meest efficiënt gebruikt door planten die gezond zijn en over een optimaal ontwikkeld wortelstelsel beschikken. Een goede bodem en een zorgvuldige bemesting zijn randvoorwaarde voor een gezond gewas. Er is dus nauwe samenhang tussen bodem, water en bemesting. Onze ervaring is dat boeren snel te veel water geven. Dat leidt niet alleen tot verspilling van water, ook tot het verlies van waardevolle nutriënten. Door de irrigatie te baseren op het bodemvocht kan het verlies beperkt worden. Nieuwe meettechnieken geven boeren inzicht. Inmiddels zijn voorbeelden bekend waarbij het watergebruik in bepaalde teelten met 70 % is terug gebracht. Zware buien en overstromingen kunnen leiden tot structuurbederf en zuurstoftekort in de bodem. Dit gaat ten koste van het product. Voor aardappelen is het bijvoorbeeld fataal als ze 48 uur onder water staan. Water is ook een vector voor dier- en plantenziekten. Inundatie vergroot derhalve het risico op ziekten.

Een stijgende zeespiegel en toenemende inundaties langs de kust zorgen voor verzilting van landbouwgrond in de delta’s. Zout en landbouw verdragen elkaar slecht. Allerlei oplossingen zijn denkbaar. Van een betere bescherming van kustgebieden tot het aanvoeren van zoet water. Recente projecten laten zien dat ook in de kustzone zoet water in de grond kan worden gebufferd en dat sommige gewassen en rassen een zekere zouttolerantie hebben.

Zeespiegelstijging en verzilting van landbouwgrond